W piątek, 8 września 2023 r., na oleskim Rynku, będziemy wspólnie czytać „Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej.
Nad Niemnem to najbardziej znana powieść Elizy Orzeszkowej. Powstawała w latach 1886–1887, a w formie książka ukazała się w 1888 roku. Ze względu na barwne opisy, wyrazistych bohaterów i odwołania historyczne dzieło porównywano do Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza. Żadna inna książka pisarki nie została tak entuzjastycznie przyjęta przez recenzentów. Chwalono m.in. sprawne połączenie dydaktyzmu z walorami artystycznymi i przemyślaną kompozycję całości. Nad Niemnem cieszyło się popularnością i uznaniem kolejnych pokoleń czytelników. W Drugiej Rzeczypospolitej powieścią zainteresowało się kino. Ekranizację książki ukończono w 1939 roku, ale obraz zaginął w czasie II wojny światowej. Kolejny film nakręcono w połowie lat 80. XX wieku. Nad Niemnem to jeden najważniejszych utworów literatury polskiej podejmujący tematykę Powstania Styczniowego, którego 160–lecie obchodzone jest w 2023 roku.
(prezydent.pl)
Pamiątkową pieczęć na swoim egzemplarzu „Nad Niemnem” będzie można otrzymać, odwiedzając nas 8 września o godz. 11:00 na oleskim Rynku.
„Dzień był letni i świąteczny”.
Tak zaczyna się powieść, ale początek ten nie pojawił się od razu, co można sprawdzić w rękopisie „Nad Niemnem”.
Powieść Orzeszkowa pisała w Miniewiczach i Grodnie od lata 1886 do sierpnia 1887 r. Do 1939 r. rękopis znajdował się w Muzeum w Grodnie. W 1938 r. L. B. Świderski w „Pismach” Orzeszkowej podał tekst oparty na autografie i jest to podstawa wydań późniejszych.
Ekranizacji „Nad Niemnem” podjęto się jeszcze w XX-leciu międzywojennym. Film fabularny z 1939 roku w reżyserii Wandy Jakubowskiej powstał na podstawie scenariusza Jarosława Iwaszkiewicza. Zdjęcia ukończono w lipcu 1939 r., premierę zaplanowano na 5 września 1939 r. Do premiery nie doszło, film zaginął w czasie II wojny światowej.
Na zdjęciu: Elżbieta Barszczewska jako Justyna Orzelska.
Fotografia ze zbiorów Biblioteki Narodowej / polona.pl
Fotografia wykonana przez Zakład Reprografii Biblioteki Narodowej, z fotografii z 1939 r. autorstwa „Foto-Optyka” Majzel, Grodno.
Na wszelki wypadek podpisaliśmy, że to Eliza Orzeszkowa, bo portret mało znany.
